Psychofysiologische stoornissen: emoties beïnvloeden je lichaam!
Heb je last van je maag en hoofdpijn wanneer je angstig bent? Of misschien krijg je dan krampen? En wat gebeurt er wanneer je kwaad bent? Het is gemakkelijk vast te stellen dat emoties nauw verbonden zijn met lichamelijke pijn. Je begrijpt dus al enigszins wat psychofysiologische stoornissen zijn.
Psychofysiologische stoornissen zijn lichamelijke aandoeningen die hun oorsprong vinden in (of zich ontwikkelen als gevolg van) psychologische factoren. In dit artikel ontdek je hoe belangrijk het is voor je lichaam dat je je gevoelens leert sturen!
“Vijftig op negentig ziekten worden veroorzaakt door schuldgevoel en veertig door onwetendheid.”
-Paolo Mantegazza-
Waarom hebben emoties invloed op psychofysiologische stoornissen?
Emoties manifesteren zich door middel van een driedelig responssysteem: cognitief, fysiologisch en motorisch. Het cognitieve systeem betreft de gedachten die we hebben wanneer we verschillende gevoelens ervaren.
Wanneer zich bijvoorbeeld woede opbouwt, dan zijn dit het soort gedachten die we hebben: ‘ze proberen mij lastig te vallen’, ‘ik kan niet geloven dat ze mij dit aandoen’ enzovoort. Maar deze innerlijke dialoog is volledig anders wanneer we ons verdrietig voelen.
Een tweede aspect is het motorische systeem. Dit is een reeks gedragingen die we vertonen naargelang de emoties die we voelen. Wanneer we bang zijn, proberen we onszelf te beschermen of te vluchten. Dit gedrag is uiteraard anders wanneer je gelukkig bent.
Tenslotte is er het fysiologische systeem. Dit bestaat uit de gewaarwordingen die in je lichaam optreden. Om het in fysiologische termen uit te leggen, er zijn gevoelens die ons in zekere mate activeren, net als andere emoties ons in zekere mate zullen uitschakelen.
Angst is bijvoorbeeld een emotie die jou op fysiologisch vlak in hogere mate activeert. Het verhoogt je hartslag en versnelt je ademhaling.
Wat voor invloed hebben angst en woede op psychofysiologische stoornissen?
Er bestaan vele psychofysiologische stoornissen. Dit zijn enkele voorbeelden:
- Cardiovasculair (hoge bloeddruk)
- Ademhaling (astma bronchiale)
- Endocrien (diabetes)
- Gastro-intestinaal (maagzweer)
- Dermatologisch (urticaria) )
- Immuunsysteem
- Chronische pijn (reumatoïde artritis)
Dit zijn slechts enkele voorbeelden. Je fysiologie en je emoties zijn erg nauw met elkaar verbonden. Dit geldt vooral voor angstgevoelens en woede.
“In vergelijking met de ziekten die veroorzaakt worden door ellende, verdriet, smart en het sociale noodlot dat mensen ten deel valt, zijn microben, als oorzaken van ziekte, slechts povere verwanten.”
-Ramón Carrillo-
Zowel angst als woede leidt tot een hoog niveau van fysiologische activatie. Spierspanning, hyperventilatie en een verhoogde hartslag zijn slechts enkele van de fysiologische symptomen die als gevolg van deze emoties optreden.
Aanvankelijk doet het lichaam dit om met het gevaar om te gaan waarvan het veronderstelt dat het een gevolg is van deze emoties. Op zich is dit dus geen ‘slechte’ activatie.
Het wordt een probleem wanneer we deze gevoelens erg intens, erg vaak of gedurende een erg lange tijd ervaren. In dit geval blijft het lichaam zich in een toestand van spanning bevinden, ongeacht de manier waarop je reageert op het ‘gevaar’. Eigenlijk moet de spanning verdwijnen zodra we op het gevaar reageren.
Maar aangezien het lichaam dit niet doet, raken de organen overwerkt en gaan ze op een andere manier functioneren.
Wat voor invloed hebben lichamelijke symptomen op dit proces?
Alles wat we tot nu toe besproken hebben, leidt tot één conclusie. Het beheersen van onze negatieve emoties hangt af van de manier waarop we verschillende situaties waarnemen en interpreteren.
Als we aangepaste (gezonde) oplossingen vinden, dan zullen we in staat zijn om te vermijden dat ons lichaam die symptomen activeert. Op die manier verminderen we het risico op psychofysiologische stoornissen.
Hetzelfde gebeurt eigenlijk wanneer er wel sprake is van een lichamelijke aandoening op zich. Want ook hier bestaan er enkele passende oplossingen. De patiënt kan ervan overtuigd zijn dat het niet ernstig is. Of hij kan beseffen dat het ernstig is maar is bereid te vechten omdat hij ervan overtuigd is dat er nog hoop is. Of hij weet dat de ziekte ernstig is maar beslist om zijn leven zo goed mogelijk verder te leiden.
“Ziekte die onverwacht optreedt, is gevaarlijker.”
-Seneca-
Als je een keuze maakt voor een van deze drie mogelijkheden, dan zal je voorkomen dat angst en woede psychofysiologische stoornissen doen ontstaan. Het is misschien niet gemakkelijk. Maar met de hulp van een goede psycholoog is het mogelijk.