Optimistische mensen moeten ook wel eens huilen
Zelfs de meest energieke, zonnige en optimistische mensen weten hoe het is om zich depressief te voelen. Ook degenen die anderen verlichten met hun glimlach, openhartigheid en vreugde moeten wel eens uitrazen, uithuilen en wonden, losse stukjes en interne kloven herstellen. Alleen op die manier blijven ze hun veerkracht en hun rationele, objectieve en sterke optimisme behouden. Dat is nodig om elke moeilijkheid het hoofd te kunnen bieden.
Als we op dit moment zeggen dat de visie die we in het algemeen hebben over optimistische mensen enigszins bevooroordeeld is, zou dat geen enkele vergissing zijn. We kennen allemaal wel iemand die het merkwaardige vermogen heeft om van iets moeilijks iets makkelijks te maken. Het zijn mensen die aanmoediging, hoop en nabijheid met zich mee brengen. Bijvoorbeeld een familielid of een vriend. Iemand die altijd wel een ‘ja’ voor ons over hebben. Het gaat om mensen die een goed leven lijken te hebben.
Optimistische mensen hebben altijd een plan, pessimistische mensen excuses.
We denken aan hen als degenen die onder een gelukkig gesternte geboren zijn. Het lijkt alsof al hun wonderbaarlijke vaardigheden zo uit de fabriek komen. De werkelijkheid is echter heel anders en heel interessant.
Er bestaan twee soorten optimisme. Martin Seligman, de vader van de positieve psychologie, noemde de eerste het ‘blinde optimisme’. Het is de benadering waarbij de betreffende persoon denkt dat wat er ook gebeurt, alles goed zal komen. Deze mensen kunnen zich onverantwoordelijk gedragen. Ze vertrouwen op de goedhartigheid van het lot.
Het tegenovergestelde hiervan is het ‘rationele optimisme’. Daarbij is men zich bewust dat alleen positiviteit geen veranderingen zal veroorzaken. Optimistisch zijn is boven alles perspectief hebben. Je moet je niet laten ontmoedigen door een mislukking of door de daar vaak uit voortvloeiende gedachten aan een nederlaag.
Het is evenzo belangrijk om te weten dat optimisme een houding is die wordt gecreëerd. In feite hebben onze hersenen de natuurlijke neiging om onze aandacht te richten op mogelijke externe bedreigingen. Deze zouden onze overleving in gevaar kunnen brengen. Optimisme moet daarom dagelijks getraind worden. Er moet aan gewerkt worden om ons karakter te versterken. We moeten leren van tegenslagen. Bovendien moet we weten hoe we onze emoties kunnen beheersen in die moeilijke tijden die iedereen, vroeg of laat, het hoofd moet bieden.
Hoe optimistisch te zijn in moeilijke tijden
Optimistische mensen zijn niet per se naïef. Het is waar dat velen van hen dit soort lege positiviteit beoefenen. Daarin beperken ze zich tot diep ademhalen en vertrouwen. Ze zijn slechts toeschouwers van hun eigen leven. Maar andere mensen transformeren die positiviteit tot actie.
We merken dit op omdat het heel gebruikelijk is om een verkeerd beeld te hebben van wat optimisme is en wat het impliceert. In het tweede geval hebben we te maken met een psychologische dimensie die zo waardevol is dat het alle mogelijke inspanningen verdient om daarin te groeien.
De American Psychological Association (APA) heeft enkele jaren geleden een onderzoek uitgevoerd. Ze wilden beoordelen hoe de huidige sociale en economische crisis in het algemeen d e bevolking heeft getroffen. Hiermee werden interessante en bruikbare gegevens verkregen. Er werd ontdekt dat vrouwen de meest getroffen groep zijn. Zij zijn ook degenen die de meeste psychologische symptomen ervaren. Denk hierbij aan stress, spanning, hoofdpijn, vermoeidheid, eetstoornissen…
In een wereld waar crisis heerst, zijn loonongelijkheid en werkgelegenheid primair gericht op het vrouwelijk geslacht. Daarom is het nodig dit probleem op veel verschillende gebieden aan te pakken.
De American Psychological Association (APA) wilde in de tweede plaats weten welke strategieën de vrouwen gebruikten. Het ging hierbij om vrouwen die moeilijke tijden hebben doorstaan en die stap voor stap een belangrijke – of machtspositie hebben bereikt.
Resistent optimisme
Toen deze vrouwen de mechanismen uitlegden die ze gebruikten om dagelijks het hoofd te bieden aan verschillende gecompliceerde situaties, bestempelden psychologen deze als groep als ‘resistent optimisme’. Het ging hier niet langer over het rationele optimisme waarover Seligman het in vroeger tijden had.
Het was nu in feite nodig om een stap verder te gaan. We leven in een tijdperk waarin het nodig is om nieuwe psychologische strategieën te integreren waarmee we de moeilijke situaties in deze tijd het hoofd kunnen bieden. Het gaat om de volgende strategieën:
- Trouw blijven aan de ideeën waar we over hebben nagedacht en waarin we geloven.
- Het accepteren van negatieve emoties. Naar hun boodschap luisteren en op een intelligente manier de energie die deze ons geven kanaliseren.
- Begrijpen dat het leven bestaat uit het ondergaan van verschillende ervaringen, waarvan er vele niet positief of aangenaam zullen zijn.
- De moeilijke momenten zien als uitdagingen, vanwaar er een nieuwe start gemaakt kan worden.
- Volharding met weerstand verenigen, motivatie met uitvoerbaarheid, creativiteit met mogelijkheden.
- Bedenk ook dat velen van ons in een omgeving leven waar pessimisme de toon aangeeft. Als we werkelijk een resistent optimisme willen ontwikkelen, dan zal het soms nodig zijn om van scenario te veranderen. Laat je niet beïnvloeden en ga weg als dat nodig is.
Optimistische mensen, dappere mensen
Na het analyseren van al deze gegevens trekken we meerdere conclusies. De eerste is dat al die vrienden of familieleden waarvan we denken dat ze van nature optimistisch zijn, dat misschien niet altijd zijn geweest. Misschien hebben ze wel geleerd om optimistisch te zijn en doen ze dagelijks hun best om dit perspectief te behouden. Misschien dat deze levensbeschouwing waar we zo van houden en die we soms als vanzelfsprekend beschouwen inspanning kost.
Aan de andere kant is het noodzakelijk om ons te realiseren dat het meest logische, meest resistente en meest rationele optimisme ook zijn momenten van zwakte kent. In werkelijkheid zijn er veel mensen die een depressie hebben gehad omdat ze dachten dat ze sterker waren. Ze dachten dat hun optimisme hen als een mantel van onkwetsbaarheid beschermde, net als bij een echte superheld. In staat om aan elke behoefte en elke verplichting te voldoen. Terwijl in feite zelfs de dapperste mens zijn zwakke plek heeft, zijn kryptoniet.
Laten we daarom proberen een nuttiger beeld van positivisme te hebben. Laten we begrijpen dat een optimist geen afgunst of wrok koestert. Ze gaan niet voorbij aan de uitdagingen van het heden. In plaats daarvan accepteren zij dat tegenspoed bestaat en getrotseerd moet worden.
Optimistische mensen omringen zich met goede vrienden. Ze weten hoe ze dankbaar kunnen zijn en hoe ze kunnen vergeven. Maar bovenal maken ze gebruik van die dappere en resistente houding. Zoals een caleidoscoop die vertrouwen laat zien in de toekomst waarnaar hij kijkt.
Afbeeldingen met dank aan Nadia Chersakova