Kinderen met emotioneel onvolwassen ouders

Kinderen met emotioneel onvolwassen ouders lopen diepe littekens op. Veel van hen nemen uiteindelijk de verantwoordelijkheden van de volwassenen op zich, waardoor ze veel te snel opgroeien. De combinatie van ouderlijke incompetentie en verwaarlozing van die kwetsbare band, zorgt ervoor dat de lijn tussen de kindertijd en de volwassenheid voor de kinderen wazig wordt, wat een negatieve invloed heeft op hun zelfvertrouwen.

We weten dat niemand zijn ouders kan kiezen. Als volwassenen hebben we het recht om zelf te bepalen wat voor relatie we met onze ouders willen hebben, maar een kind heeft dit recht nog niet. Geboren worden is net alsof je uit de lucht komt vallen. Sommigen worden opgevangen door geweldige en competente ouders die ons op een veilige, volwassen en waardige manier opvoeden.

Sommigen hebben daarentegen enorm veel pech en komen terecht in de armen van onvolwassen ouders. En of we het nu leuk vinden of niet, onze ouders zijn bepalend voor de basis van onze persoonlijkheid. Deskundigen op het gebied van kinderpsychologie en gezinsdynamiek weten dat er in deze gevallen twee beslissende en opmerkelijke dingen kunnen gebeuren.

Ouders die duidelijk een onvolwassen en incompetente persoonlijkheid hebben, voeden soms kinderen op die net zo onvolwassen of tiranniek kunnen zijn. Een andere mogelijkheid is dat de kinderen de rol van de volwassenen op zich nemen, die de ouders weigeren te vervullen.

Hierdoor kan het gebeuren dat sommige kinderen de zorg voor hun jongere broertjes en zusjes dragen, zorgen voor het huishouden of keuzes moeten maken die helemaal niet aansluiten op hun leeftijd.

Dit laatste gegeven zorgt er, hoe vreemd dit ook mag lijken, helemaal niet voor dat een kind dapperder, volwassener of verantwoordelijker wordt op een manier die als gezond kan worden gezien. Het eindresultaat is simpelweg nog meer kinderen die hun jeugd hebben moeten mislopen. Laten we eens iets dieper op dit onderwerp ingaan…

Het hebben van emotioneel onvolwassen ouders betekent dat je jeugd wordt ingekort

Eén ding waar we het waarschijnlijk allemaal wel over eens kunnen worden is dat het hebben van kinderen alleen, geen ouders van ons maakt. Een gezond en betekenisvol moeder- en vaderschap berust op het vermogen om aanwezig te zijn en een sterke, verrijkende en ware genegenheid te cultiveren. Het kind zou deel uit moeten maken van het leven, niet rond moeten lopen met een gebroken hart dat vol angst, gebrek en laag zelfvertrouwen zit

Naast de basics, zoals voedsel en kleding, hebben alle kinderen ook behoefte aan iets dat ook wel emotionele toegankelijkheid genoemd wordt. Kinderen hebben er behoefte aan om zich verbonden te voelen met volwassenen, om de wereld, alsook zichzelf beter te kunnen begrijpen. Als dit niet lukt, dan zal alles in elkaar storten. Een emotioneel onvolwassen ouder slaagt er niet in om de gevoelens van het kind te valideren. Een moeder die alleen maar met zichzelf bezig is, zal de emotionele behoeften van haar kinderen geheel negeren.

Het is daarentegen wel noodzakelijk om aan te geven dat dit soort dynamieken veel complexer zijn dan eerste instantie misschien lijkt. Het kan behulpzaam zijn om een onderscheid te maken tussen vier soorten emotioneel onvolwassen moeders en vaders.

4 soorten emotioneel onvolwassen ouders

• De eerste soort verwijst naar moeders en vaders die grillig en onberekenbaar gedrag vertonen. Dit zijn meestal ouders die emotioneel onstabiel zijn. Ze maken beloftes die ze niet nakomen. De ene dag kunnen ze er helemaal zijn voor hun kinderen en de andere dag geven ze hun kinderen het gevoel een irritatie te zijn.
• Impulsieve ouders zijn ouders die handelen zonder na te denken. Ze maken plannen zonder na te denken over de gevolgen, ze gaan van de ene onnadenkende fout over in de andere, zonder hun handelingen te beoordelen.
• Passief ouderschap is een van de duidelijkste vormen van onvolwassenheid. Dit soort ouders raken niet betrokken bij hun kinderen, ze zijn lichamelijk aanwezig maar emotioneel en mentaal afwezig. Ze maken gebruik van een soort ‘laissez-faire‘-stijl om hun kinderen te sturen.
• Tot slot heb je nog minachtende ouders, die hun kinderen het gevoel geven dat ze een irritatie zijn of dat ze ongewenst zijn. Zij zien het opvoeden van kinderen als iets dat boven hen uitstijgt en iets waar ze niets mee te maken willen hebben.

Deze vier soorten emotioneel onvolwassen ouders zorgen ervoor dat de kindertijd te kort, gewond en niet gevalideerd is. Kinderen die binnen dit soort contexten opgroeien ervaren vaak gevoelens van verlating, eenzaamheid, frustrate en woede.

Kinderen die zich gedragen als volwassenen: wonden die genezen moeten worden

Aan het begin van dit artikel gaven we ook al aan dat een kind dat de rol aanneemt van een volwassene niet altijd sterker, volwassener of gelukkiger zal zijn. Wanneer je een kind van acht, tien of zelfs vijftien jaar oud de volledige verantwoordelijkheid geeft om te zorgen voor zichzelf of een jonger broertje of zusje, of om keuzes te maken die zijn/haar ouders eigenlijk zouden moeten maken, laat dit een litteken achter op het kind dat in de toekomst de bron kan zijn van een hoop problemen.

De overheersende psychologische gevolgen in dit soort gevallen zijn net zo gevarieerd als complex. Emotionele eenzaamheid, onvermogen om stabiele relaties te onderhouden, schuldgevoel, emotionele dwangmatigheid, onderdrukking of woede, irrationele gedachten, angst, en te veeleisend zijn, zijn allemaal mogelijke consequenties.

Het is absoluut niet makkelijk om wonden te genezen die veroorzaakt worden door een verloren jeugd en onvolwassen ouders, maar het is ook niet onmogelijk. Cognitieve gedragstherapie kan in dit geval best behulpzaam zijn, aangezien dit helpt om wonden van verlating of verwaarlozing te accepteren. Daarna volgt de noodzakelijke verzoening met onszelf. In deze fase staan we het onszelf toe om woedend en gefrustreerd te zijn over onze gestolen jeugd. Woedend over het gegeven dat we gedwongen werden om sneller op te groeien dan we hoorden of dat we er te vroeg alleen voor kwamen te staan.

Misschien heb je je jeugd verloren, maar voor je ligt nog altijd een mooi en vrij leven. Een leven dat je zal helpen te verkrijgen wat je altijd wilde en wat je ongetwijfeld verdient. Zorg ervoor dat de emotionele onvolwassenheid van je ouders niet in de weg staat van je gelukkige heden en toekomst.