Hoe kan je volgens het boeddhisme omgaan met angst?

Hoe kan je volgens het boeddhisme omgaan met angst?
Gema Sánchez Cuevas

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Gema Sánchez Cuevas.

Laatste update: 28 maart, 2019

Omgaan met angst betekent dat je jouw aandachtsproblemen en jouw eigen gebrek aan liefde aanpakt. De persoon die zich op het heden focust en zijn hart met mededogen vult, loopt weinig kans angst te voelen. Volgens het boeddhisme houdt omgaan met angst in dat je met jouw waarnemingen leert omgaan.

Deze filosofie omschrijft angst eigenlijk als een fout in de waarneming. Angst is namelijk afkomstig van fantasierijke en verschrikkelijke beelden die uiteindelijk jouw geest overnemen.

Het boeddhisme zegt ook dat de vruchtbaarste grond voor angst te vinden is bij die mensen die geen liefde bezitten. Bitterheid, afgunst en egoïsme zijn schadelijke manieren om met anderen om te gaan. Dergelijke emoties zijn immers de zaden voor conflict.

“Beter dan duizend holle woorden is één woord dat vrede brengt.”

-Boeddha-

In het algemeen geloven boeddhisten dat de beste manier van omgaan met angst is je volledig op het heden focussen en met mededogen leven. Dit zal ertoe leiden dat jij je sterker voelt. Het gevolg is ook dat er minder ruimte voor angst zal zijn. Laten we hier eens dieper op ingaan.

Angst en de afwijzing van lijden volgens het boeddhisme

Volgens de boeddhisten is de fundamentele essentie van angst een gevoel van afwijzing ten aanzien van lijden. Ze beweren ook dat pijn onvermijdelijk is maar dat lijden een keuze is. Pijn is verbonden met hoe jij angst begrijpt. Lijden heeft te maken met de manier waarop je met de angst omgaat.

De angst voor lijden is afkomstig van de afwijzing van onaangename gewaarwordingen die ontstaan vanuit verlies, conflicten en een verschil tussen jouw verlangens en de werkelijkheid die je beleeft. Anderzijds hoef je echter niet noodzakelijk te lijden als gevolg van pijn. Lijden is alleen maar één van de vele reacties die jij ter beschikking hebt.

Ten koste van onszelf gaan we ervan uit dat pijn ons schade zal berokkenen. De dingen hoeven echter niet zo te zijn. Om op een succesvolle manier met angst om te gaan moet je ook weten hoe je met pijn moet omgaan.

Pijn verliest namelijk veel van zijn macht wanneer je het leert te aanvaarden. Het verliest zelfs nog meer macht wanneer je probeert te begrijpen wat je eruit kan leren.

Angst en het afwijzen van lijden volgens het boeddhisme

Als omgaan met angst jouw doelstelling is, focus dan op het heden

Op één of andere manier is angst verbonden met het verleden of met de toekomst. Wanneer je blijft hangen aan een ervaring die jou beangstigd heeft en littekens veroorzaakt heeft, dan heeft de angst te maken met het verleden. Je bent dan bang dat hetzelfde jou opnieuw zal overkomen.

Angst is verbonden met de toekomst omdat je jezelf soms voorstelt of veronderstelt dat jouw toekomst problemen of pijnlijke situaties zal brengen. Jouw toekomst zorgt er dan voor dat jij je klein voelt. Het maakt je bang.

Dat is de reden waarom het boeddhisme beklemtoont dat je focussen op het heden, op het hier en nu één van de beste manieren is waarop je kan omgaan met angst. Door jouw aandacht op het heden te richten verhinder je dat je geest zich vult met fantasieën vult die alleen maar onnodige angsten ontwikkelen.

Gehechtheid is een bron van angst

Mentale en spirituele rust zijn tegenpolen van gehechtheid. De meeste mensen hebben het heel moeilijk om dit te begrijpen. Dat komt omdat ze alleen gericht zijn op dingen verwerven.

We hebben het hier ook niet alleen over materiële bezittingen. Het gaat namelijk ook over emotionele en spirituele “goederen.” Hiertoe behoren zelfs liefde “hebben,” rust “krijgen,” enzovoort.

Het boeddhisme stelt dat we moeten ophouden met proberen dingen te hebben. We moeten dus met andere woorden proberen om onthecht te worden. Het boeddhisme leert ons dat niets ons toebehoort, zelfs niet ons eigen leven. Alles wat in jouw leven verschijnt en alles wat je bent, is niets meer dan een vluchtige werkelijkheid.

Wanneer je dit niet inziet, dan treedt gehechtheid in je leven op. En met gehechtheid komt ook de angst voor verlies. Dit is één van de sterkste angsten omdat het een vicieuze cirkel wordt.

Hoe meer je aan iets gehecht raakt, hoe meer angst je voelt dat je het zal verliezen. En hoe angstiger jij je voelt, hoe meer je gehecht raakt aan dat ding. Toelaten wat is en aanvaarden dat alles tijdelijk is, zal je helpen om met angst om te gaan.

Ontsnappen is nooit een optie

Volgens het boeddhisme is ontsnappen  nooit een optie

Volgens het boeddhisme maken we fouten om ervan te leren. Wanneer je alleen maar blijft piekeren over je fouten, dan voed je jouw angstgevoelens. Je maakt een fout maar leert er niet uit. Dan zal de situatie die jou ertoe bracht deze fout te maken, zich waarschijnlijk herhalen.

Al deze boeddhistische principes tonen ons hoe je kan omgaan met angst. Ze zijn ingewikkeld. Met geduld en volharding kan je ze echter leren. In vele gevallen botsen ze met de waarden van de westerse samenleving.

Dat is ook de reden waarom het voor vele mensen niet gemakkelijk is om ze aan te nemen. Als je echter vaak angst voelt, dan kan het toch een goed idee zijn om deze principes verder te onderzoeken.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Uhlig, H. (2005). Buda y Jesús: los vencedores del miedo. Ellago.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.