De zeven grondbeginselen van aanpassing volgens Bruce Lee
Toen Bruce Lee de hoofdrol begon te krijgen in populaire films, werd hij over de hele wereld beroemd. Deze acteur was een talent in vechtsporten en meer dan alleen maar een macho uit Hollywood. Vanaf erg jonge leeftijd groeide hij op in Hong Kong en in de Oosterse denkstromen. Dat is de reden dat hij ook zelf bekend was als filosoof en auteur. Hij haalde een doctoraat in de Filosofie aan de Universiteit van Washington. Bruce Lee heeft zeven lezingen gegeven over aanpassing. In dit artikel willen we ze bespreken.
Hij was ook een belangrijk figuur omdat hij bij mensen in het Westen de interesse voor gevechtssporten aangewakkerd heeft. Bruce Lee was een erg charismatisch persoon. Al snel werd hij voor velen een rolmodel. Elk interview met hem was een magisch moment van wijsheid.
“Niet de sterkste soorten overleven, ook niet de meest intelligente, maar de soorten die het meest ontvankelijk zijn voor verandering.”
-Charles Darwin-
Eén van de meest krachtige interviews was het laatste dat hij gegeven heeft. Het is pas onlangs in 2007 uitgegeven. Lee sprak er over het grote belang van het concept aanpassingsvermogen. Hij heeft zijn ideeën samengevat in een beroemd geworden uitspraak: “Wees water, mijn vriend.” We willen hier zijn intrigerende visie in zeven grondbeginselen bespreken.
1. Volgens Bruce Lee is verandering een natuurlijk gegeven
In het Westen leren we dat we onze doelen moeten kiezen, ze moeten bereiken en succesvol moeten blijven. Maar we zijn meestal totaal niet voorbereid op de grote verliezen die het leven met zich mee brengt. Dat is de reden dat we klagen als wat ooit was, nu voorbij is. We doen het ook wanneer iets wat hier was, niet langer bij ons is.
Bruce Lee beklemtoonde het belang van begrijpen dat niets hetzelfde blijft. Alles is voortdurend in beweging en verandert constant. Door ons te verzetten tegen deze werkelijkheid veroorzaken we alleen lijden. Begrijpen dat alles verandert, is de bouwsteen voor aanpassing.
2. De realiteit is belangrijker dan geloofsovertuigingen
Aan het einde van de dag zegeviert de werkelijkheid en niet onze geloofsovertuigingen over de werkelijkheid. Vaak worden we verrast door iets wat gebeurt. We denken dat het niet op die manier mocht gebeuren. Dit toont aan dat wij denken dat de werkelijkheid moet beantwoorden aan onze overtuigingen en niet andersom. Want eigenlijk zouden onze beginselen gebaseerd moeten zijn op de realiteit.
Het is onmogelijk om de realiteit op een volledig objectieve en waarachtige manier te begrijpen. We “vertalen” de zintuiglijke informatie altijd. Het zal dus altijd een foutmarge hebben. Wanneer er iets gebeurt dat we ondenkbaar dachten, dan toont de werkelijkheid hoe we ons vergissen.
3. Bruce Lee over aanpassing: schepping ontstaat uit vernietiging
De realiteit stroomt samen met zijn eigen wijsheid. Wanneer iets eindigt of vernietigd wordt, dan is dit ook het begin van iets nieuw. Iets wordt vernietigd omdat zijn tijd voorbij is. Zijn cyclus komt ten einde. Maar dit proces moeten we niet als iets negatief zien.
Om verder te gaan moeten mensen of voorwerpen verdwijnen zodat nieuwe kunnen verschijnen. Dit geldt ook voor onze gehechtheid aan bepaalde gewoonten of situaties. De mensen die dit begrijpen, zijn in staat om in het puin van het verleden te kijken en nieuwe kansen en uitnodigingen te zien.
4. We staan niet alleen in dit veranderingsproces
We hebben allemaal invloed op en worden beïnvloed door onze omgeving. Dat is waarom volgens Bruce Lee elke individuele verandering een collectieve verandering vereist, en omgekeerd. Wanneer omgevingen evolueren, ontwikkelt zich ook het individu.
Individuele ontwikkeling is een bijdrage aan de wereld. Tegelijkertijd zal het helpen van anderen om te veranderen en zich te ontwikkelen, de persoonlijke groei bevorderen. Je kan een persoon niet scheiden van de sociale groep waarin hij leeft.
Elke individuele verandering vereist collectieve verandering en omgekeerd. Wanneer de omgeving evolueert, ontwikkelt zich ook het individu.
5. Aanpassing volgens Bruce Lee: wat bestaat, is het heden in beweging
Het heden is de synthese van het verleden en de zaden van de toekomst. Het verleden, onze herinneringen, wat al gebeurd is, onthult zichzelf vandaag in een andere vorm dan toen het gebeurde. Dat is de reden dat het verleden niet meer bestaat precies zoals het gebeurd is. Maar het bestaat eerder zoals wij er vandaag over denken.
Er is geen toekomst mogelijk als het heden niet volledig veilig is en het niet op een natuurlijke manier kan stromen. We hebben in het hier en nu de kans om een zaadje te planten, niet om de toekomst te bepalen. Want wat nog moet komen, is onzeker. Daarom is het huidige moment het enige wat waarachtig en de moeite waard is.
6. Er is geen essentie of vastgelegde werkelijkheid
In het Westen spreken we veel over de ‘essentie’ van dingen. Het maakt deel uit van het idee dat er vaste elementen zijn die onveranderlijk zijn in de tijd. Dit concept geeft ons een veilig gevoel. We hebben het daarom ook over de menselijke en sociale essentie en andere concepten die ervan uitgaan dat de werkelijkheid statisch is.
In de filosofie van Bruce Lee bestaat dit concept niet. Want de identiteit van een menselijk wezen kan volledig veranderen. Stel bijvoorbeeld dat iemand verlegen is. Dan betekent dat niet dat dit is wie hij is. Het betekent alleen maar dat hij door een fase gaat. Want in de toekomst kan er iets helemaal anders gebeuren.
7. Laat de dingen stromen. Probeer ze niet onder controle te houden
Als je probeert om je eigen werkelijkheid of die van iemand anders onder controle te houden, dan leidt dat alleen maar tot frustratie. Hoe het ook zij, alles is zoals het hoort te zijn. Iedereen is zoals hij moet zijn, of toch minstens op dit moment. Niemand heeft de absolute controle over wat er in zijn leven gebeurt. Bruce Lee verwoordde het als volgt: we moeten zijn als water. Want water past zich aan en neemt de vorm aan van de dingen dat het op zijn weg ontmoet.
De lessen van Bruce Lee hadden een grote impact in het Westen. Ze vertegenwoordigen een visie op de realiteit die erg verschilt van de visie in onze samenleving. In deze kijk op de wereld is het niet nodig om onszelf of anderen te overheersen. We moeten integendeel de impliciete logica van de realiteit respecteren. Die verschilt altijd lichtjes van wat we wensen.