Drie buitengewone neurologische aandoeningen
De hersenen zijn een complex orgaan dat de leiding heeft over de meeste van onze gedragingen, maar het is ook de thuisbasis van onze gedachten en emoties. Het onderzoeken van de biologie van de hersenen is een essentieel onderdeel van het begrijpen van cognitie. De complexiteit ervan, plus alle inherente methodologische problemen, belemmert onze verkenning van het zenuwstelsel echter enorm. Eén manier om te begrijpen hoe het werkt, is door neurologische aandoeningen te bestuderen.
Meestal heeft schade aan het zenuwstelsel opmerkelijke effecten op ons gedrag. Als we deze consequenties associëren met de specifieke gebieden die beschadigd zijn, kunnen we bepaalde functies en processen lokaliseren.
Voorzichtigheid is hier echter geboden. Mensen met neurologische aandoeningen hebben namelijk speciale omstandigheden. Deze omstandigheden kunnen vooringenomen en ‘bezoedelde’ conclusies opleveren. Voorbeelden van deze vooringenomenheid kunnen worden gezien bij personen die in meerdere hersengebieden schade hebben opgelopen of die medicijnen gebruiken met veel bijwerkingen.
In dit artikel zullen we drie buitengewone neurologische aandoeningen nader verklaren, te weten: blindzien, visueel neglect en gespleten brein.
Drie buitengewone neurologische aandoeningen
Blindzien
Stel je voor dat je in een kamer bent met iemand die onlangs een ongeluk heeft gehad en als gevolg daarvan hersenletsel heeft opgelopen. Deze persoon geeft aan absoluut niets te kunnen zien. Hij is blind. Maar er is iets mis: zijn ogen volgen je. Dus probeer je een aantal dingen uit.
Wanneer je hem vraagt een bepaald voorwerp te pakken, steekt hij zijn hand uit en grijpt hij het vast alsof hij het kan zien. En dat is niet alles. Als je hem vraagt om te raden hoeveel vingers je opsteekt, raadt hij het. En hij raadt het te vaak om te kunnen zeggen dat hij goed kan gokken. Hoe kan dit?
Welnu, mensen met deze stoornis zien inderdaad de wereld om zich heen, toch blijven ze zeggen dat ze blind zijn. Betekent dit dan dat ze liegen? Het antwoord is nee. Het probleem is dat ze niet in staat zijn te begrijpen wat ze zien. Onbewust verwerken ze de visuele prikkels, maar er is een fout opgetreden en deze gegevens worden niet naar de bewuste geest gestuurd.
Dit is een van de interessantste neurologische aandoeningen die er bestaan. Mensen met deze stoornis zijn namelijk het levende bewijs dat sommige hersenprocessen niet de tussenkomst van onze bewuste geest vereisen.
Visueel neglect
Visueel neglect is, net als blindzien, een zeldzame neurologische afwijking in de aandachtsfuncties. Bij deze aandoening verwaarloost de patiënt stelselmatig één lichaamshelft of de gebeurtenissen of objecten in de omgeving van één lichaamshelft.
Meestal wordt neglect veroorzaakt door schade in de rechter pariëtale kwab. Om het fenomeen te begrijpen moeten we weten dat als de beschadiging zich bevindt in de rechterkant van de hersenen, het neglect zich aan de linkerkant zal manifesteren. Bevindt de beschadiging zich in de linkerhelft, dan manifesteert het neglect zich aan de rechterkant.
Maar welke gevolgen heeft het als je totaal geen aandacht schenkt aan één helft van je visuele veld? Nou, dan zal je alleen één kant van dingen zien. Je zou bijvoorbeeld alleen de rechterhelft van je bord leeg eten, alleen make-up aanbrengen op de rechterhelft van je gezicht en alleen de rechterkant van objecten tekenen. Het meest ongelofelijke aan deze stoornis is dat je je er zelf niet bewust van zult zijn dat er een probleem is. Je zult er bijvoorbeeld volledig van overtuigd zijn dat je je hele bord hebt leeg gegeten of de hele tekening hebt afgemaakt.
Een ander interessant concept is dat het niet alleen invloed heeft op wat je ogen waarnemen. Het heeft ook invloed op je verbeelding. Stel dat je gevraagd wordt om jezelf voor te stellen op een plein in Milaan en de scène te beschrijven.
Je zou alleen de dingen opnoemen die zich aan de rechterkant bevinden. Maar als je wordt gevraagd om je om te draaien, kun je de objecten die zich eerder aan je rechterkant bevonden niet vermelden. Deze bevinden zich nu tenslotte aan je linkerzijde. In dit geval zou je dan ook dingen beschrijven die je eerder toen je de andere kant op keek niet omschreef.
Gespleten brein
Onze laatste aandoening, tevens een van de meest fascinerende neurologische aandoeningen die er bestaan, is gespleten brein. In ernstige gevallen moet een operatie met de naam corpus callosotomie worden uitgevoerd. Deze operatie omvat het doorsnijden van de hersenbalk, de grootste verbinding tussen de twee hersenhelften. Met andere woorden, de chirurg zou de twee hersenhelften loskoppelen.
Een van de meest interessante symptomen van een gespleten brein is het alien-handsyndroom (AHS). Hier lijkt de linkerhand van de patiënt een eigen leven te leiden. De patiënt is ook niet in staat je te vertellen wat deze doet. De reden hiervoor is dat het gebied dat verantwoordelijk is voor vrijwillige bewegingen van de linkerhand zich in de rechter hersenhelft bevindt. Het gebied voor taal is echter te vinden aan de linkerkant.
Bij het alien-handsyndroom kunnen we zien hoe elke hersenhelft zelfstandig acties uitvoert. Er zijn veel anekdotes van patiënten die dit ondersteunen. Zo was er een patiënt die een boek probeerde te lezen, terwijl zijn linkerhand probeerde het boek dicht te slaan. Aangezien de rechter hersenhelft niet kan lezen, verveelde het zich. En zo zijn er nog meer voorbeelden. Eén patiënt probeerde zijn echtgenoot bijvoorbeeld met zijn linkerhand aan te raken, terwijl hij dit met zijn rechterhand probeerde te vermijden. Fascinerend toch!