De voornaamste kenmerken van de seksuele responscyclus

De voornaamste kenmerken van de seksuele responscyclus
Alejandro Sanfeliciano

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Alejandro Sanfeliciano.

Laatste update: 27 december, 2022

Voor een groot aantal mensen is seks één van de belangrijkste delen van het leven. Veel mensen begrijpen echter niet hoe hun lichaam op seksueel vlak werkt. Daarom is het belangrijk dat we de belangrijkste kenmerken leren kennen van de seksuele responscyclus.

Masters en Johnson waren pioniers in het onderzoek en de studie naar de menselijke responscyclus. In die tijd waren hun studies heel omstreden. Nu vormen ze een belangrijk onderdeel van ons inzicht in dit onderwerp.

Eén van hun grootste ontdekkingen was de seksuele responscyclus. Dankzij hun onderzoeken kennen we nu alle verschillende fasen die ons lichaam tijdens de seks doormaakt.

Je moet echter ook onthouden dat iedereen zijn seksuele respons op een andere manier vertoont. Sommige mensen kunnen dus hijgen terwijl anderen bijna helemaal geen geluiden maken.

Er zijn mensen die wild met het lichaam bewegen terwijl anderen slechts een beetje in het rond bewegen. Ondanks al deze verschillen is de fysiologische respons van het lichaam bij seksuele opwinding altijd precies dezelfde.

De vier fasen van de seksuele responscyclus

De theorie van de seksuele responscyclus stelt dat mensen tijdens hun seksuele reactie vier fasen doormaken. Dit is de volgorde: (a) opwinding, (b) plateau, (c) orgasme en (d) ontspanning. Deze volgorde varieert nooit. Je begint altijd met de opwinding en eindigt met de ontspanning. Laten we hier nu eens dieper op ingaan.

De vier fasen van de seksuele responscyclus

De fase van de seksuele opwinding

Dit is het moment waarop de fysiologische veranderingen beginnen. Ze tonen dat jouw lichaam reageert op de seksuele stimulatie. De prikkels aan het begin van de cyclus kunnen lichamelijk of psychologisch zijn. De voornaamste functie van deze fase is je lichaam klaar te maken voor de seksuele activiteit.

Bij vrouwen zijn er vele verschillende fysiologische veranderingen. De vaginale vochtigheid stijgt uitermate snel dankzij het parasympathisch systeem. Er is sprake van een verwijding van het lagere deel van de vagina. Dit maakt het gemakkelijker voor de penis om binnen te komen. Er is ook een stijging in de omvang van de clitoris en de borsten als gevolg van de doorbloeding.

Ook bij mannen is er sprake van enkele fysiologische veranderingen. De doorbloeding en het sympathische systeem leiden tot een erectie in de penis. Dit gaat samen met het verstrakken van het scrotum en het optillen van de teelballen. Tijdens deze fase ervaren mannen ook vaak rectale samentrekkingen.

Beide geslachten ervaren enkele gemeenschappelijke fysiologische veranderingen. Voorbeelden zijn de seksblos, een verhoogde hartslag en een stijging van de bloeddruk.

De plateaufase

De plateaufase is het centrale deel van de seksuele responscyclus. Het is ook de fase die het langst duurt. Je lichaam probeert immers om zo lang mogelijk in deze toestand te blijven. Het is de fase waarin je overgaat tot de seksuele activiteit.

Tijdens deze fase heeft je lichaam hogere niveaus van spiersamentrekking en doorbloeding als gevolg van een stijging in de seksuele spanning (dus niet de psychologische vorm). Het doel van deze fase is jou in een seksuele staat te houden tot je het hoogtepunt, ook bekend als een orgasme, bereikt.

Dit zijn de fysiologische veranderingen bij vrouwen tijdens deze fase: samentrekking van de vaginawanden, de clitoris die zich naar binnen terugtrekt, een vermeerdering van de grootte van de baarmoeder en een verdonkering van de buitenste schaamlippen.

Deze veranderingen maken deel uit van wat Masters en Johnson de vorming van het orgastische platform noemen. Vrouwen zullen ook onvrijwillige samentrekking in het rectum beginnen krijgen. Dit is net als wat mannen tijdens de opwindingsfase ervaren.

Wat de mannen betreft, bereikt de penis het maximum van de erectie. De teelballen worden groter en bewegen zich zo hoog mogelijk. In de seksklieren kan zich ook voorvocht opbouwen om de kanalen te reinigen van elke zaadresten. Mannen kunnen ook rectale samentrekkingen ervaren.

De gemeenschappelijke veranderingen bij beide geslachten zijn dezelfde als bij de laatste fase. De hartslag, de bloeddruk en het tempo van de ademhaling blijven stijgen.

De plateaufase

De fase van het orgasme (of het hoogtepunt)

De fase van het orgasme houdt een explosieve ontlading in van de neuromusculaire spanning. Het is uitermate aangenaam. Het orgasme treedt plotseling en onvrijwillig op wanneer de stimulatie zijn hoogste intensiteit bereikt. Het betekent ook het einde van de seksuele activiteit. Vanuit een psychologisch standpunt is deze aangename ervaring een soort gedragsmatige bekrachtiging.

Bij vrouwen trekt het orgastische platform elke 8 seconden samen en ongeveer 5 tot 12 keer. Ze hebben ook samentrekkingen in de sluitspier en in andere spiergroepen.

Mannen hebben samentrekkingen in de urinebuis en in de bekkenspieren. Dit zorgt ervoor dat de penis kan ejaculeren en het zaad kan uitspuiten. Het sympathisch systeem laat de ejaculatie helemaal tot op het niveau van de zenuwen optreden.

Beide geslachten zullen alle lichamelijke stijgingen blijven ervaren die ook in de vorige fasen aanwezig waren. De hartslag, de bloeddruk en het tempo van de ademhaling blijven met andere woorden allemaal stijgen.

De ontspanningsfase

Dit is de fase waarin de seksuele spanning daalt. Je lichaam keert dan terug naar hoe het vóór de opwindingsfase was. Het duurt meestal ongeveer 15 tot 30 minuten om alle processen van de vorige fasen om te keren.

Mannen gaan in een ‘refractaire periode’. Tijdens deze fase is het voor hen heel moeilijk om een erectie te krijgen en een orgasme te hebben. De duur van deze fase is ook niet specifiek. Het kan minuten of uren doorgaan. Naarmate mannen ouder worden, wordt ook deze tijdsduur langer.

Vrouwen hebben geen refractaire periode. Dit betekent dat zij in een veel kortere tijdsperiode meerdere orgasmen kunnen hebben. Er is echter nog iets belangrijk dat hen onderscheidt van mannen. Mannen maken deze cycli meestal op een heel gelijksoortige manier door in termen van tijd en activatie.

Daarentegen zijn vrouwen hierin veel diverser. Sommige vrouwen komen bijvoorbeeld heel snel in de orgasmefase terwijl anderen daar veel meer tijd voor nodig hebben. 


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.