Wat kan je doen als jouw emoties de controle overnemen?
Wanneer je merkt dat jouw emoties de controle overnemen, stop dan even en adem diep in en uit. We hebben allemaal dat gevoel ooit weleens ervaren. Het treedt midden in een discussie op of wanneer de angst het overneemt.
Deze emotionele ontvoeringen zijn verwoestend. We hebben echter altijd hulpmiddelen tot onze beschikking die ons kunnen helpen om de controle te behouden.
Het is mogelijk dat we dit soort situatie maar al te goed kennen. Sommige mensen zijn kwetsbaarder voor emotionele overbelasting. Anderen kunnen echter terugvallen op hun sterke zelfcontrole. Ze slagen in die zelfcontrole omdat ze elk van deze ’emotionele bedreigingen’ kunnen sturen. Meestal zorgt geen van beide strategieën voor de beste resultaten.
“De emotionele hersenen reageren sneller op een gebeurtenis dan de denkende hersenen.”
-Daniel Goleman-
Overweldigende emoties
De afdruk van deze complexe werelden zal aan de oppervlakte aanwezig blijven. Het zal ons beroven van rust en evenwicht. We zien altijd hoe patiënten naar de consultaties komen die de schuld leggen bij hun tekortkomingen.
Ze zeggen dingen als “Mijn verschrikkelijke angst is het probleem,” Ik weet niet wat ik met mijn woede moet doen” of “Ik heb problemen met mijn emoties. Ik weet niet wat ik moet doen om een normaal leven te leiden.”
Dit soort uitspraken tonen ons nog maar eens opnieuw dat er in onze maatschappij een vooroordeel bestaat omtrent deze kwesties. We blijven denken dat emoties slecht zijn en dat angst voelen geen zin heeft.
We denken ook dat een leven zonder de schaduw van angst een leven met meer betekenis zou zijn. Wat we echter vaak vergeten, is dat deze emoties altijd een duidelijk doel hebben in functie van onze overleving en aanpassing.
Jouw emoties kennen, aanvaarden en veel beter sturen zal jou helpen om deze terugkerende emotionele overstromingen te vermijden.
Kijk naar de horizon wanneer je emoties de controle overnemen
Als emoties op een gegeven moment beginnen te overstromen, kijk dan naar de horizon. Probeer even in dat moment aanwezig te blijven. Laat de wereld voor wat hij is. Laat elke discussie op zijn beloop. Je laat dan toe dat al die beangstigende prikkels in de tijd bevroren raken. Ze zitten opgesloten in een onschadelijke dimensie.
Richt jouw blik op die denkbeeldige lijn van rust. Doe dit zodat je jouw geest en jouw lichaam enkele seconden gunt om je ademhaling en je hartslag te regelen. Het zal je ook helpen om de spanning die je ervaart, te beheersen.
Wanneer chaos jouw leven inneemt, dan is rustig blijven het beste wat je kan doen. Wij mensen ervaren soms emotionele overstromingen. Paniek neemt dan onze hersenen over. Dit klinkt logisch. Het is immers het meest instinctieve deel van onze hersenen.
Op deze momenten is alles chaotisch, rommelig en intens. In deze situaties wordt de prefrontale cortex ‘ontkoppeld’. Dit hersendeel is verantwoordelijk voor het analytisch vermogen, beslissingen nemen en logisch redeneren. We zullen nu bekijken hoe dit ingewikkelde proces werkt.
De amygdala en de rechtstreekse trip naar angstgevoelens en woede
Wanneer emoties de controle beginnen overnemen, kunnen we in slechts vijf seconden van rust naar paniek, woede of angst gaan. Hoe kan dat? Welk mechanisme binnenin ons is in staat om zo snel de controle over te nemen?
We hebben ons allemaal op een bepaald moment in ons leven deze vraag gesteld. Het antwoord is even fascinerend als verontrustend. De amygdala is verantwoordelijk voor dit alles.
Aan de Emory University van Atlanta heeft men hierover een onderzoek uitgevoerd. Het werd gepubliceerd in het Journal of Biological Psychiatry. Deze studie heeft onthuld dat de amygdala al onze angsten, stress of gedragingen regelt die met agressie te maken hebben.
De studie heeft bijvoorbeeld aangetoond dat deze kleine hersenstructuur verantwoordelijk is voor het verzamelen van de informatie uit onze omgeving die verbonden is met de bedreigingen rond ons. De amygdala zorgt er ook voor dat we reageren. Het doel is heel specifiek: overleven.
Ongecontroleerde emoties die overstromen
Bij mensen die emotionele stoornissen ontwikkelen, is één kenmerk heel specifiek. Ze kunnen hun emoties niet op een juiste manier regelen of doen dat niet. Na verloop van tijd creëert deze situatie bij hen nog meer angst. Ze beginnen zich hulpeloos te voelen. Bovendien hebben ze het gevoel dat alles om zich heen buiten hun controle ligt.
We moeten hier dus duidelijk zijn. De emoties die we vandaag niet regelen, zullen ons morgen overweldigen. Als deze situatie chronisch wordt, dan kunnen aandoeningen als een gegeneraliseerde angststoornis en depressie opduiken.
We moeten ook beseffen dat het in deze situaties zinloos is om emoties te onderdrukken of gedachten te blokkeren. Het klassieke idee “Ik ga er gewoon niet aan denken” helpt ons helemaal niet. Eigenlijk kan het op korte en lange termijn nog meer blokkades en problemen laten ontstaan.
Wat kan je doen wanneer emoties de controle overnemen?
Welke strategie moeten we gebruiken wanneer emoties de controle overnemen? In psychologische contexten gebruiken we vaak de woorden ’emotionele controle’. In plaats van ‘controle’ is het nauwkeuriger dat we de term ‘sturing’ gebruiken. Het woord ‘sturing’ laat immers meer flexibiliteit en dynamiek toe.
Wanneer emoties de controle overnemen, adem dan meerdere keren diep in en uit. Beetje bij beetje zal je de controle over je lichaam en geest terugkrijgen.
Op één of andere manier is controle hier de hoofdrolspeler. Denk hierbij aan kracht en dominantie. In dit geval en in de emotionele context moeten we weerstand achterwege laten. We moeten kiezen voor aanvaarding, sturing, flexibiliteit, verandering en beweging.
Enkele strategieën die we in deze situaties moeten toepassen:
- In het tijdschrift Frontiers in Psychology is een onderzoek verschenen dat stelde dat emotionele sturing niet bij iedereen gelijk is. Dit betekent dat er geen unieke strategie bestaat die in elke situatie en bij elke omstandigheid werkt. De angst voor een test, een discussie of een relatiebreuk of een verlies moeten aanvaarden zullen ervoor zorgen dat we beginnen met strategieën toe te passen om met deze situaties om te gaan.
- Anderzijds hebben emoties altijd een doel. We moeten ons afvragen wat ze van ons willen. Wat is hun bedoeling? Dat is ook de reden dat onze blik op de horizon richten altijd een handige strategie is tegen de alarmtoestand. Dit zal het immers mogelijk maken om ons mentale paleis binnen te treden en onszelf te vinden. Zodra we ons daar bevinden, moeten we ons afvragen wat er gebeurt en waarom het gebeurt.
- We moeten op nog een andere belangrijke factor wijzen. De amygdala in de hersenen is de wachtpost. In de meeste gevallen beslist die wachtpost om angst en woede te mobiliseren nog vóór we er op een bewuste manier over denken. Hij handelt eerder uit instinct dan op basis van logica. Wanneer hij dit doet, dan neemt hij de controle over ons lichaam. Hij wekt alle symptomen op waarmee we zo bekend zijn zoals tachycardie, duizeligheid en zweten.
Diep ademhalen
Wanneer emoties de controle overnemen, dan helpt het niet om tegen onszelf te zeggen “Blijf rustig, er zal niets gebeuren.” Het heeft geen zin omdat er in werkelijkheid iets in de hersenen gebeurt. Op deze momenten is de meest geschikte aanpak dus om het lichaam met diepe ademhalingen tot rust te brengen.
Diep inademen en langzaam uitademen zal ons helpen om de hartslag te regelen en de spierspanning te verlichten. Wanneer het lichaam in evenwicht is, dan kunnen we met onze gedachten omgaan. We kunnen dan de manier waarop en de reden waarom we ons zo voelen, nader bekijken.