Woede en haat: emoties die zichzelf verslaan

Er was eens een jongen die altijd een slecht humeur had, die vol haat zat en altijd maar ruziemaakte met zijn klasgenoten. Op een dag vroeg zijn vader hem om elke keer dat hij ruzie had gehad met een van zijn klasgenoten een spijker in zijn slaapkamerdeur te slaan. De jongen sloeg vele spijkers in de deur, maar omdat dit hem zo veel moeite kostte, hield hij op met ruziemaken met zijn klasgenoten.

De vader vroeg hem nu om voor elke dag dat hij niet boos geworden was een spijker uit de deur te verwijderen en dit deed de jongen, maar zijn vader wees hem op de gaten die de spijkers in de deur hadden achtergelaten en zei tegen hem: vergeet nooit dat woede en haat gaten achterlaten in je hart.

Woede en haat als een probleem

We kunnen woede en haat ervaren als reactie op een irritatie of als reactie op de razernij die veroorzaakt wordt wanneer een ander onze rechten schendt. We hebben ons allemaal weleens verontwaardigd gevoeld omdat ons iets oneerlijks is overkomen (een politicus die frauduleus gehandeld heeft, een vrouw die mishandeld is etc.) Wanneer deze verontwaardiging een reactie is op onrecht, dan verdient het ons respect.

Woede en haat als emoties worden echter problematisch wanneer ze gebruikt worden als dekmantel voor onze angst, voor iets dat we verkeerd gedaan hebben. In deze situaties is de verontwaardiging niet langer een reactie op onrecht, maar slechts een manifestatie van ons ego. Dit weerspiegelt ons onvermogen om onze emoties op de juiste wijze onder controle te houden.

Woede en de oorzaken ervan

Volgens Raymon Novaco, deskundige op het gebied van woede, is woede een emotie met een belangrijke communicatieve functie, omdat het ons in staat stelt om onze negatieve emoties te uiten. Woede wordt echter vaak verward met agressie, wat een gedraging is. De scheidslijn tussen deze twee dingen is flinterdun.

Novaco stelt dat we de dingen die onze verontwaardiging opwekken, kunnen onderverdelen in vier essentiële categorieën:

• De frustratie of het onvermogen om aan een behoefte of wens te voldoen kan gevoelens van woede in ons oproepen. Een voorbeeld hiervan is de woede die we voelen wanneer we een slecht cijfer halen voor een examen of wanneer ons afspraakje ons laat zitten.
• Irriterende gebeurtenissen zoals lawaai van je bovenburen waardoor je niet kunt slapen, een sleutel die we kwijt zijn en die we niet kunnen vinden… dit kan allemaal tot woede leiden.
• Verbale en non-verbale provocatie. Als we dit persoonlijk opvatten, kan het ons boos maken. Een sarcastische opmerking van een vriend. Een auto die als een gek langs ons zoeft en toetert…
• Onrecht jegens ons, of een oneerlijke gebeurtenis, zoals de gewelddadige dood van iemand die we kennen, kan eveneens woede in ons veroorzaken.

Symptomen en gevolgen van woede en haat

Achter de woede en de haat bevindt zich een laag gevoel van eigenwaarde, onzekerheid, emotionele onvolwassenheid, egocentrisme, ongeduldigheid, lage tolerantie of frustratie. Aan de andere kant van de disproportionele, ongecontroleerde woede bevindt zich altijd een kind (een onbezonnen, onvolwassen kind), gefrustreerd en angstig. Om zichzelf van zijn eigen angst te bevrijden, om zichzelf aan te moedigen en zijn vijanden bang te maken, gebruikt dit kind verontwaardiging, woede en destructief geweld.

Of het nu gaat om een zestienjarige tiener of een vijftigjarige volwassene, hun angsten zorgen ervoor dat ze zich gedragen als een driejarig kind dat boos wordt omdat zijn speeltje is afgepakt. Woede is het schild dat iemand gebruikt om zichzelf te beschermen tegen het incidentele onvermogen om aan de eigen wensen te voldoen.

Het ontwikkelen van woede en haatgevoelens kan aanzienlijke gevolgen hebben voor iemand. Voorbeelden hiervan zijn oppervlakkige relaties met anderen of relaties gebaseerd op dominantie, een behoefte aan gehoorzaamheid, schuldgevoel, en spijt, eenzaamheid, een gebrek aan empathie ten opzichte van anderen,en de overtuiging zelf altijd gelijk te hebben.

Hoe kun je omgaan met een boos persoon?

Als wij het object zijn van de woede en haat van een ander, dan is afstand nemen van diegene het beste wat we kunnen doen. Soms is dit niet mogelijk en dus kunnen we enkele eenvoudige maatregelen nemen om te vermijden dat de woede en de haat van die ander ons kan schaden.

• Laat je niet door de ander aanvallen wanneer hij of zij hier maar zin in heeft.
• Verlies geen tijd door tegen de ander in te gaan.
• Onthoud dat jij de sterkere bent en de persoon die aan het schreeuwen is de zwakkere.
• Als de situatie uit de hand loopt, laat het dan allemaal even los en kom er samen later op terug wanneer de ander weer is gekalmeerd.