Anesthesiologen ontdekken een derde staat van bewustzijn
“Adem diep in, denk aan iets prettigs en je zult in slaap vallen…”
“Ik merk een vreemd gevoel dat omhoog komt door mijn arm en daarna: vrede. Ik ben niet mezelf; ik lig in een kunstmatig opgewekte coma.”
Volgens professor Pandit, een anesthesioloog aan de Oxford University Hospitals, is er een derde staat van bewustzijn die sommige patiënten ingaan wanneer ze een algehele verdoving krijgen.
Is het mogelijk wakker te worden onder een algehele verdoving?
De mogelijkheid van een derde dimensie van bewustzijn komt volgens Pandit voornamelijk door de veranderlijkheid in medisch specialisme. Niemand kan ooit helemaal zeker zijn dat de toegediende medicijnen het beoogde effect hebben gehad. Het is erg ingewikkeld om het juiste medicijn in de exacte hoeveelheid voor elke patiënt te kiezen, zelfs na jaren en jaren van opleiding en ervaring in de operatiekamer.
“Ineens gebeurt er iets. Ik hoor stemmen. Droom ik? Nee, ze zijn echt. Ik hoor de chirurgen praten over de operatie, mijn operatie! Ben ik gestorven? Nee, maar de hel zou wel zoiets als dit kunnen zijn.”
Ja, het is mogelijk om wakker te worden tijdens een chirurgische ingreep, maar niet volledig. We bevinden ons in die derde staat van bewustzijn die door Pandit is beschreven in zijn studie. Het is duidelijk dat we niet wakker zijn, want we kunnen niet bewegen of communiceren, maar we zijn ons ook niet helemaal onbewust van externe prikkels.
Het wordt disanesthesie genoemd, een toestand waarin de patiënt bewust noch onbewust is. Het beïnvloedt een klein aantal patiënten die de operatiekamer binnengaat en onder algehele verdoving wordt gebracht. Toch zorgt het voor bezorgdheid bij de professionals. De patiënt is zich bewust van de operatie en alles wat er om hem heen gebeurt, maar hij kan er niets aan doen.
“Ik kan hun handen op mijn lichaam voelen, het chirurgisch instrument breekt door mijn binnenste. Ik ben bang. Ik kan niet goed ademen. Ik wil schreeuwen! Maar ik kan geen woord uitbrengen en ik merk een buis in mijn keel op. Ik kan me niet bewegen! Ik ben verlamd. Het enige wat ik kan doen is wachten tot de operatie over is, terwijl ik niet in staat ben om te bewegen, ik elke seconde lijd en ik zou willen dat dat piepsignaal dat ik op de achtergrond hoor stopte.”
We hoeven hier niet direct bezorgd door te worden, want volgens de statistieken zegt slechts één patiënt op de 15.000 dat hij zich iets over de operatie kan herinneren nadat hij wakker wordt. Dit zijn de mensen die nooit volledige bewusteloosheid bereiken als ze verdoofd worden.
Dr. Pandit wordt beschouwd als een van de beste anesthesiologen in zijn land en hij heeft een groot deel van zijn onderzoek gewijd aan het bestuderen van disanesthesie.
Anesthesiologen controleren de hartslag, de bloeddruk, de ademhaling, de concentratie van geneesmiddelen in het bloed en nog veel meer, maar dit blijkt onvoldoende om een toestand van volledige bewusteloosheid bij de patiënt te verzekeren tijdens chirurgie. Sommige tekenen van wakker worden, zoals een toename van de hartslag of de bloeddruk, zouden de arts moet waarschuwen, maar deze fysiologische signalen worden vaak gedeactiveerd door de medicijnen die worden toegepast bij de operatie.
De prestigieuze anesthesioloog heeft zijn toevlucht genomen tot een oude techniek die hem in staat stelt om het hele lichaam van de patiënt te verlammen, met uitzondering van een van de onderarmen, om te laten zien dat dit mogelijk is. Een derde van de patiënten die bewusteloos tijdens de operatie leek, bewoog de vingers van de vrije arm in reactie op directe bevelen.
“In feite zijn deze patiënten in een toestand van bewusteloosheid, maar kunnen ze toch reageren op externe stimuli, zoals mondelinge bevelen,” verduidelijkte Dr. Pandit. “Wat er bijzonder aan is, is dat ze hun vingers alleen bewegen als ze daartoe worden bevolen. Geen van de patiënten reageerde op de chirurgische ingreep. Ze voelen waarschijnlijk geen pijn.”
“De operatie was drie weken geleden, maar ik kan nog steeds niet slapen. Ik word midden in de nacht zwetend en met een kloppend hart wakker. Ik zal het gevoel van verstikking en dood dat ik voelde tijdens die eindeloze minuten nooit vergeten.”
Hoewel het in werkelijkheid erg zeldzaam is, kan een ervaring als deze bijzonder traumatisch zijn. In feite lijden patiënten die zoiets ervaren hebben gewoonlijk aan posttraumatische stress, angst en paniekaanvallen.
We zijn nog steeds niet in staat om vast te stellen wat het menselijk bewustzijn is en daarom is het controleren van de afwezigheid ervan nog ingewikkelder.